Reisverslag Indonesië 2007

Dit is een officieel verslag – oorspronkelijk bedoeld voor de ambassade – van de reis naar Indonesië met een groep professionele musici.

Wie wij zijn

De groep staat onder leiding van drummer Danny Sahupala, met als solisten zangeres Marleen Sahupala (artiestennaam Marlayne Sahupala) en gitarist Lou Guldemond (artiestennaam Lou G). De overige bandleden zijn Tom Beek (saxofoon en backing vocals), Arjen Mooijer (toetsen), Boudewijn Lucas (basgitaar) en Sandra Sahupala(percussie en backing vocals).

Wat we doen

Tussen 21 en 28 november 2007 brengen we een kleine week door in Indonesië op uitnodiging van JakJazz (concerten op het jazzfestival JakJazz in Jakarta) en van het Erasmushuis (concert en workshop in Banda Aceh).

Aankomst

Woensdagavond laten we Nederland achter met 9 graden en heel guur weer. Na een vlucht van zo’n 16 uur (inclusief tussenstop in Kuala Lumpur) komen we donderdagavond 21 november rond etenstijd aan in Jakarta. Een aantal van ons was al eerder in Indonesië en weten: Jakarta betekent eerst een paar uur in de file. Van de overgang naar het subtropische klimaat merken we die avond nog weinig want achtereenvolgens vliegtuig, vliegveld, taxi, hotel, restaurant en hotelkamer zijn allemaal airconditioned.

Goed geregeld

Op het Soekarno Hatta International Airport worden we opgevangen door Bob Whardana (van het Erasmushuis) die alles direct en netjes voor ons regelt. Een hele vriendelijke kerel, die heel goed valt in de groep. Ook de aankomst in het Sultan Hotel (pal naast het festivalterrein van JakJazz) is een warm bad want we zijn al ingecheckt (dat scheelt nog eens wachten). Ook ontmoeten we de vader van Danny en Sandra in het hotel, tevens de schoonvader van Marleen. Hij is betrokken bij de organisatie. Het weerzien van de familie is hartverwarmend en erg gezellig. We schuiven gelijk aan in de Peacock’s Bar van het hotel en na “selamat makan”, genieten we van het uitmuntende buffet. Na een laatste afzakkertje in het hotel, gaat iedereen na een lange dag zijn welverdiende nachtrust tegemoet: morgen is het eerste concert!

Acclimatiseren

Vrijdag 22 november. Aan de gezellige bedrijvigheid om ons heen merken we dat het festival vandaag gaat beginnen. Bij het ontbijt komen we een aantal Nederlanders tegen, die in Jakarta zijn voor een onderwijsbeurs en ze beloven plechtig om te komen kijken naar ons concert vanavond. De hoek in het hotel die gereserveerd is voor de organisatie van JakJazz ziet er tot in de puntjes verzorgd uit. We hebben nog een rustig ochtendtje, waarin we boodschapjes doen, geld wisselen, een duik nemen in het zwembad of gewoon relaxen en acclimatiseren.

Voorbereidingen

Rond de lunch worden wij voorgesteld aan de 21-jarige studente Canari, zij is ons aanspreekpunt en staat continu voor ons klaar tijdens het festival. Onder haar begeleiding arriveren we rond 13:00 uur met de bus op het festivalterrein voor de soundcheck. Voor het eerst ervaart iedereen de hitte van Indonesië.. Het kost altijd even wat tijd om spullen te checken: of we de juiste (door de organisatie ingehuurde) instrumenten hebben, of de apparatuur werkt, of alles op de juiste plek staat en of iedereen lekker kan spelen. Dit verloopt vrijwel vlekkeloos, al hebben we soms handen en voeten nodig om duidelijk te maken wat we willen. Samen met een paar technici die goed Engels spreken leidt Danny alles in goede banen en iedereen is happy. Tussendoor vangen we een glimp op van een andere band, die op het festival optreedt en wanneer we terugrijden naar het hotel, is goed te merken dat iedereen zich concentreert op het concert. Lou (onze gitarist) heeft een beetje last van zijn buik. Dit wordt in de in de aanloop naar het concert helaas niet beter.

Concerten Jakarta

Selamat Malam! Ons eerste optreden verloopt goed, we hebben enorm veel bekijks, en het publiek reageert erg enthousiast. Marleen kent een paar Indonesische woordjes, waarmee ze veel reacties ontlokt van het publiek en zo gemakkelijk het ijs breekt. Het zijn met name de fabelachtige zang van Marleen en de meer ‘uptempo’ nummers die in erg goed de smaak vallen. Ook de virtuositeit, waarmee ze als een ware stemacrobaat het nummer ‘Moody’s Mood for love’ zingt (een een tekst op een bestaande solo van jazzsaxofonist James Moody), vindt veel bijval bij het festivalpubliek. no nameHet is erg leuk met deze groep: de muzikanten behoren allen al zo’n twintig jaar tot de beste in Nederland, traden al op grote nationale en internationale podia op, beheersen een enorm palet stijlen, zijn zeer ervaren, en zijn zeer goed op elkaar ingespeeld; de sfeer is uitermate ontspannen en dat kan niet anders dan een goed concert opleveren voor zowel alle betrokkenen: spelers, publiek, crew en organisatie.

Nagenieten

Na ons optreden komen er uit alle hoeken en gaten mensen op ons af, voor handtekeningen en foto’s en om ons te feliciteren. We genieten na met een bintang (biertje). Lou voelt zich helaas nog steeds niet goed (darmproblemen) en gaat vroeg naar bed, de rest gaat ieder zijns weegs. Met drie man vermaken wij ons nog even op het festival, en eindigen in de hotelbar, waar ik met mijn saxofoon nog even op het podium word gevraagd (als JakJazz-artiest). Als om 3:00 uur de bar sluit kijken we in dankbaarheid terug op een enerverende dag met een mooi hoogtepunt, ver van huis in een prachtig land met meer muziekliefhebbers dan we ooit hadden vermoed.

Zaterdagmiddag

Op de tweede festivaldag heeft iedereen tot 15:00 uur vrij. We genieten, voelen ons inmiddels behoorlijk thuis en maken ons geconcentreerd op voor het tweede concert. Was het gisteren de ‘Danny & Marlayne Sahupala Connection’, vandaag staan we als de ‘Lou G. Band’ op het één na grootste podium geprogrammeerd. Wanneer we ‘s middags aankomen voor de soundcheck is iedereen onder de indruk van dit grote podium. Heerlijk om hiervoor uitgebreid de tijd te nemen. Vanaf het podium kijken we uit op een enorm plein, en we schatten in dat het plaats biedt aan een man of vierduizend: een aantrekkelijk vooruitzicht. Ons enthousiasme wordt nog eens versterkt door de kwaliteit van de installatie en de technici bij dit podium. Het podiumgeluid is geweldig, er zijn weinig dingen waarmee je muzikanten blijer mee kan maken.

(tekst gaat verder onder de foto’s)

Big Stage nr. 1

Na een lichte maaltijd staan we helemaal klaar voor ons tweede concert. Door het enorme podium heeft dit concert nog meer uitstraling dan het eerste. Onze zorg is nog even dat Lou zich fit genoeg voelt, hij heeft de afgelopen dagen veel op bed heeft gelegen, en dit moet ‘zijn’ avond worden! Over de grootte van het publiek hebben we niks teveel gezegd, want als we aftellen voor ons eerste nummer ziet het zwart van de mensen. Vanaf de eerste tot en met de laatste noot heerst er een magie, zowel op het podium als bij het publiek. Ik kijk achterom en zie Lou stralen als een klein kind, wat fijn dat hij zich goed voelt. En dapper dat hij niet heeft afgehaakt! We zien onszelf levensgroot terug op het enorme videoscherm dat midden op het plein staat. De volle maan, en de skyline van Jakarta op de achtergrond maken de magie compleet. Een fantastisch hoogtepunt voor ons allemaal, waar we tot in de kleine uurtjes van nagenieten.

Zondag

Op zondag staat er kort optreden op het programma, ‘s ochtends tijdens een gospelconcert, op het hoofdpodium van het festival. Helaas moeten we erg lang wachten. Ons optreden is kort, maar het staat gelukkig als een huis. Verguld zijn we, wanneer we een foto van ons concert van gisterenavond terugzien op de voorpagina van de Jakarta Post. Trots mailen we naar huis met dit wapenfeit. De middag en de avond hebben we vrij. Na de lunch gidst Canari ons naar Saranaya (een soort Bijenkorf maar dan iets minder classy), waar we iPods en ander speelgoed c.q. Sinterklaaskadootjes hopen te vinden voor dumpprijzen. De prijsverschillen blijken veel minder groot dan we dachten. Met vier man blussen we de tropische slentermiddag af aan (en in) het zwembad, terwijl de Sahupala’s nog zoveel mogelijk tijd door brengen met hun familie. Onze vrije avond gebruiken we om te relaxen.

Sumatra: Banda Aceh

De maandag is een reisdag. Via Medan vliegen we naar Banda Aceh. De hitte is verzengend. Bob is een geweldige reisleider, we hoeven vrijwel niets te regelen of te doen. De sfeer is uiterst relaxed. We krijgen nog wat bezorgde berichten uit Nederland, vanwege overstromingen in Jakarta en aardbevingen op Sumatra, maar hebben daar zelf niet direct mee te maken, dus die zorg ebt langzaam weer weg. Onderweg van het vliegveld naar het hotel rijden we langs een massagraf van slachtoffers van de tsunami. De beladen erfenis van deze enorme natuurramp staat in schril contrast tot de wonderschone natuur en de prachtige rijstvelden om ons heen. Nu weten we eindelijk waar de foto’s van de Novib-kalenders worden gemaakt. Na aankomst in het hotel zijn we te gast in het lokale radiostation, waar we eerst een persconferentie houden. De sfeer is heel ontspannen. Hierna zijn we met de hele groep een uur lang te gast in het radioprogramma van Sandy, die gelukkig goed Engels spreekt. Een voor een komen wij aan bod, en beantwoorden zijn vragen en die van luisteraars. We genieten van een maaltijd in een eethuisje in Banda en maken een tochtje door de stad. We maken het niet laat want de dag erop staat ons een druk programma te wachten.

Aceh Communtiy Centre

Dinsdag staat eerst in het teken van een ochtendvullende workshop. Rond 9 uur worden we opgevangen door mevrouw Juni in het Sultan II. Selim Aceh Communtiy Centre. Na een korte check met alle instrumenten, spelen we met de hele band ter introductie drie stukken uit ons repertoire. De respons in de concertzaal is gelijk hartverwarmend en enthousiast. Wij hebben een volksliedje uit Aceh voorbereid, dat we ‘s avonds samen met de studenten gaan voordragen. Na de introductie en het korte concert verspreiden we ons met alle aanwezige studenten in vier groepen naar een apart lokaal. Slechts een handvol studenten kan zich enigszins in het Engels uitdrukken, dus elke groep heeft zijn eigen ‘tolk’ en de rest gaat vaak met handen en voeten. Dit leidt vaak tot grappige situaties. Veel studenten kijken tegen ons op, en zijn verlegen. De meeste vragen gaan over dingen die ze zelf niet hebben, zoals gestructureerde muziektheorie, goed lesmateriaal en podia. De groepen zijn te groot om lang of dieper in te gaan op individuele gevallen. Dit is enigzins jammer want er lopen absoluut talenten tussen! De mensen zijn hier heel muzikaal. Marleen suggereert dat we de volgende keer beter 2-3 mensen eruit kunnen pikken, en die vervolgens in zo’n groep klassikaal behandelen , terwijl de rest van de groep erbij is, en vragen kan stellen. De workshops verlopen als volgt.

Workshop Sandra

Sandy, onze vriend van de radio, speelt tolk in de 20-koppige klas van Sandra, die veel vragen krijgt over haar djembe en over de ‘Afrikaanse’ manier van spelen. Sandra legt de nadruk op het samenspelen. De jongens in de groep zijn bang om voor te spelen, en Sandra besluit om de enige twee meisjes in de groep eerst te laten spelen. Hilariteit alom. Daarmee helpt ze alle kerels over de streep, die natuurlijk niet willen onderdoen voor de dames. Sandra heeft koorts, maar daar is weinig van te merken: met veel energie en enthousiasme krijgt ze alle neuzen dezelfde kant op, en onder haar strakke regie bereidt deze klas het percussie-deel voor van het volksliedje.

Workshop Marleen en Arjen

Marleen en Arjen besluiten om de zangstudenten en de pianisten bij elkaar te zetten, in totaal zo’n 25 man. In deze vorm is het voor iedereen leerzaam, de pianisten leren immers gelijk over het begeleiden. De tolk is Juni, die zelf echter niet heel erg thuis is in muzikantenjargon, maar het verloopt soepel. Marleen krijgt een enkele vraag over zangtechniek, verdeelt de groep vervolgens in kleine groepjes (op basis van stemhoogte: van laag naar hoog). Ze maakt een prachtig koorarrangement van het volksliedje, waarmee gelijk wordt gerepeteerd voor de performance van vanavond. Arjen geeft nog een draai aan het nummer, door de harmonieën een westerse tintje te geven. In dit arrangement zingen de studenten het stuk uiteindelijk ‘s avonds samen met de band.

Workshop Lou

In het lokaal krijgt onze bandleider Lou G. (zijn naam prijkt levensgroot op alle aankondigingen en posters) bezoek van zo’n 25 gitaristen. Het is even wennen met de taal en de muziektermen, maar al gauw wordt er lekker samengespeeld. Verschillende stijlen zoals blues, samba, funky en pop passeren de revue. Een enkeling vraagt door over het spelen van harmonieën, maar er is te weinig tijd om er diep op in te gaan.

Workshop Tom

Rond mijzelf heeft zich een groep van een man of tien verzameld: niet alleen blazers, maar ook mensen die gewoon geïnteresseerd zijn. Ik begin met een klein stukje solo saxofoon, op verzoek een korte introductie van mijzelf en beantwoordt vragen. Het is erg interactief, ze reageren sterk op mijn open houding en dat is voor mij ook erg prettig. Iedereen speelt iets voor, van blokfluit en dwarsfluit tot saxofoon. Een van de jongens speelt een traditioneel blaasinstrument (naam?) en het gesprek gaat over ademen vanuit de buik en spelen vanuit het hart. Ook leg ik de westerse muziektheorie en ritmes in een notendop uit, en leg ik uit hoe ik probeer om ritmes te voelen vanuit mijn hele lijf. Tenslotte druk ik hen op het hart dat zijzelf diegenen zijn de muzikale traditie van Aceh voortzetten. Een jongen speelt geen instrument, maar kan heel goed dansen en ik krijg ze zover dat de hele groep zijn aanstekelijke volksdans begeleidt met zingen en klappen. Hartverwarmend. Zonder mijn tolk Beng-Beng was ik nergens geweest en ik geef hem een cd. Hij is als een kind zo blij.

De middag

Na afloop van de groepslessen verzamelen we in de concertzaal en repeteren het volksliedje voor vanavond. We doen gelijk een soundcheck voor ons eigen concert. Na een lunch in het hotel, en een uurtje om te relaxen, maken we tochtje langs het gebied waar de tsunami heeft huisgehouden. We bezoeken een massagraf, en Bob vertelt het aangrijpende verhaal over hoe zijn moeder de tsunami heeft meegemaakt (en overleefd). Humor speelt hierin ook een belangrijke rol. De veerkracht van de mensen is wat ons bijblijft. We bezoeken ook twee plekken waar de enorme vloedgolf een boot in het land heeft torpedeert: een megagroot schip en een boot op het dak van een woning. We weten niet wat we zien. Beetje bij beetje kunnen we ons voorstellen wat er is gebeurd. Het maakt enorm veel indruk. Drie jaar na dato is er al heel veel opgebouwd.

Concert Banda

Na weer een overheerlijke (en spotgoedkope) maaltijd tussen de locals, maken we ons op voor het concert. De zaal zit tot de laatste centimeter gevuld. Wat een sfeer. We worden voorgesteld aan de directeur en na een lang inleidend praatje mogen we los, als leeuwen in de arena. De respons van het publiek is ongekend intens en hartverwarmend. In het begin valt tot drie keer toe de stroom uit, waardoor we genoodzaakt zijn een klein pauze te nemen, maar dat mag de pret niet drukken. Als Marleen halverwege het concert, het publiek laat meezingen is de energie van het publiek zo overweldigend krachtig, puur en muzikaal dat we allemaal diep geraakt zijn. Dit hebben we nog nooit meegemaakt.. no nameEr wordt gepassioneerd meegeleefd, gezongen en geklapt met al onze nummers, het kan niet op. We eindigen het concert met het volksliedje en een korte jamsessie, waarbij enkele studenten van vanmiddag als solist naar voren komen. Vooral een van de zangeressen en een gitarist maken ook op ons veel indruk en zijn gelijk de trotse helden van hun thuispubliek. We worden door de directeur nog in het zonnetje gezet en krijgen allemaal een kado. Na het optreden is het nog lang gezellig en onrustig, we moeten met iedereen op de foto.

De mensen in Banda hebben ons hart gestolen. Het zware (want propvolle) reis- en activiteitenprogramma heeft wel wat sporen achtergelaten, want we als we vertrekken zijn met name Sandra en Lou nog steeds ziekig. Ook hadden we nog wat meer van de streek willen zien. Kortom de week is omgevlogen, een zeer enerverende en verrijkende ervaring, die in ons geheugen staat gegrift.

tom beek (c) hans reitzema

Tom Beek, saxofonist, tekstschrijver, webdesigner en fotograaf. Onregelmatig op Twitter en Instagram. Eindredacteur Jazz Bulletin. Nerd/helpdesk/detective. Gek op jazz, koffie en camera's. Ruikt aan boeken.

Plaats een reactie