Stoppen met roken (hoe het mij lukte)

Stoppen met roken: iedereen wil het. Maar het blijkt nog niet zo makkelijk te zijn. Hier het verhaal over de kleine draak die al snel uitgroeide tot een monster.

Sigaretten en shag naast elkaar. ’s Ochtends bij de koffie, ’s middags bij de thee, ’s avonds bij het bier en ’s nachts naast de shoarma. Ik probeerde gewoon zo veel mogelijk te roken. Anderhalf pakje per dag, makkie. Ik vond het zelfs jammer dat ik moest gaan slapen, want dan kon ik niet meer roken.

Ergens op de middelbare school was ik ermee begonnen. Buiten voor de hoofdingang, tussen de andere rokers. Die waren allemaal iets ouder. De geur trok me aan. Het was cool, mysterieus, spannend, volwassen. Allemaal dingen die ik blijkbaar zelf niet was, maar wel wilde zijn.

Geleidelijk

Rokers hádden ook iets, vond ik, iets rebels. Ze trokken zich nergens wat van aan. Ze hadden de leukste gesprekken en de beste grappen. Ik hield van jazz en in plaatjes en films zag ik ook altijd mensen roken.

Geleidelijk aan nam het roken bezit van me. Zonder dat je het doorhebt, ben je er helemaal aan.

Als je niet meer bietst, maar zelf pakjes gaat kopen. Als je bij iemand even geld leent omdat je anders zónder peuken zit. Als je stiekem rookt.

Hoe erg de verslaving was wist ik pas toen ik probeerde te stoppen. Maar zover was ik nog lang niet.

Nieuwe gewoonten

Roken bracht nieuwe gewoonten met zich mee. Wildvreemden sprak ik zonder schaamte aan om even te bietsen. En ik deelde op mijn beurt graag uit. Hoe wild of hoe vreemd ze ook waren, ik voelde een speciale verbondenheid met andere rokers.

Ik kon strakke sjekkies draaien — maar niet té strak natuurlijk. En mooie kringetjes blazen. En daar dan heel rebels bij kijken.

Maar niet alle nieuwe gewoonten presenteerden zich als voordelen. Ik ging ook raar doen – al vond ik zelf natuurlijk van niet.

Met vrienden belde ik wel eens een taxi, die we dan vroegen om sigaretten te halen in een automaat aan de andere kant van de stad. Was midden in de nacht mijn pakje leeg, dan zocht ik in de asbak naar een peuk die ik misschien nog kon aansteken. Zo pafte ik jarenlang stevig door.

Het besef: zo wil ik niet eindigen

Langzaam begon – zelfs in mijn verslaafde brein – het idee steeds sterker te worden dat het beter was om te stoppen.

Ik zag mensen eraan kapotgaan. Hun huid en tanden zagen er slecht uit. Ze zorgden niet goed voor zichzelf. En vanaf een bepaalde leeftijd zien rokers er troosteloos uit. Ik voelde plaatsvervangende schaamte. Zo wil ik niet eindigen.

Het duurde maanden.

Maar het stemmetje in mijn hoofd werd zo sterk, dat ik het niet meer kon negeren. Doorgaan was geen optie. Het idee liet me niet los. Ik kon niet meer terug: stoppen was de enige goede richting.

Doorgaan is geen optie

Mijn studentenkamer stond permanent blauw, mijn kleren stonken en als saxofonist had ik mijn longen nog hard nodig.

Die pakjes kosten vreselijk veel geld.

Aan de levensstijl begon ik steeds meer een hekel te krijgen.

Ik wilde gezond zijn. Maar je kunt niet zeggen dat je gezond bent en dan nog steeds roken.

Ik wil stoppen met roken – maar hoe?

Maandenlang voerde ik een gevecht, in stilte. Een paar maanden later raakte ik rock bottom. Ik was ziek van mezelf dat ik nog rookte.

Ik vond het zó erg. Niemand verplicht je om dat ding in je mond te stoppen. Zelfs als je het echt niet wilt, doe je toch. Wat is dat voor raars. Waarom doen mensen dit zichzelf aan?

Ik wilde maar kón niet stoppen. Ik wilde maar wist niet hoe.

Hoe kun je stoppen met iets niet meer te doen?

Hoe de verslaving werkt

Het is een mindfuck: hoe kun je stoppen met iets niet meer te doen? Mijn brein probeerde het te begrijpen.

In de boekhandel vond ik een boek van Allen Carr. Kan nooit kwaad, dacht ik. Bij wijze van statement legde ik het eerst een paar dagen pontificaal op mijn bureau. Toen begon ik te lezen.

‘Tijdens het lezen van dit boek mag je gewoon blijven roken hoor.’ las ik en dat stelde mij gerust.

Aha, het boek leert je eerst volledig te accepteren dat je een roker bent. Het stelt je zelfs op je gemak. Anders kun je blijkbaar niet stoppen met roken. Dat is voor verslaafden dus een groot probleem: omdat je ontkent dat je verslaafd bent, denk je onbewust dat je niet hoeft te veranderen.

Fysiek verslaafd

Allen Carr zegt dat de rookverslaving twee elementen heeft. Allereerst een lichamelijke: het stofje dat in sigaretten zit zorgt ervoor dat je lichaam ogenblikkelijk naar de volgende sigaret verlangt op het moment dat je je sigaret uitmaakt. Het is sterker dan jezelf, net als snoep en chips.

Wat ooit begon als een onschuldige escape, een moment van rust, van even op adem komen, van stoom afblazen, was uitgegroeid tot een neurotische gewoonte om elke seconde bezig te zijn met de volgende sigaret. Dat was ik zó zat!

De mindset om te stoppen met roken

De fysieke verslaving zet alles in gang voor het tweede element: de mindset. Om je lichaam maar te geven wat het (denkt dat het) nodig heeft, ga je je (zonder dat je het zelf doorhebt) in allerlei bochten wringen die het voortzetten van het roken rechtvaardigen.

Zolang je brein jou vertelt dat het goed is, zul je nooit stoppen.

Zo leerde ik dat stoppen met roken vooral een kwestie is van niet beginnen. Dus op moeilijke momenten moet je een truc bedenken om tijd te winnen.

Niet beginnen en tijd winnen

Wat mij heeft geholpen

Lang verhaal kort: als je wilt stoppen, moet je kost wat kost niet die eerste nemen. Dat kost enige moeite. Je onderdrukt tijdelijk je lichamelijke behoefte. Maar die ebt uiteindelijk vanzelf weg.

Als je eenmaal tijd hebt gewonnen, herinnert je verstand zich maar al te goed dat je niet wilt roken. En dan BAM, heb je het onder controle.

Zo ging het bij mij. Ik heb het boek van Allen Carr dichtgedaan (helemaal uitlezen hoefde niet) en daarna nooit meer gerookt. Cold turkey.

Beste. Beslissing. Ever.

Blijvende verandering

In die eerste moeilijke dagen daarna had ik opmerkelijk veel steun aan de juiste woorden. Want mijn lichamelijke verslaving kon ik niet zomaar veranderen. Maar hoe vertel je je brein dat je wilt stoppen met iets niet meer te doen?

‘Het is altijd beter voor mij om niet te roken’

Als iets ervoor gezorgd heeft dat ik kon stoppen met roken, is het dit zinnetje. Daardoor neem je niet die eerste. Als je die eerste impuls kunt weerstaan, word je met de minuut sterker.

Nooit meer een sigaret

Vanaf dat moment heb ik nooit meer een sigaret aangeraakt.

Wat heb jij nodig om in beweging te komen? Ik ben in elk geval blij dat ik het pijnpunt bereikt heb, dat ik écht wilde stoppen.

Je kunt het vaak genoeg tegen jezelf zeggen, maar om iets echt te doorbreken is echt heel wat anders. En voor iedereen is het persoonlijk.

Mijn kleren roken weer fris, ik kon weer voluit en veel langer ademhalen, mijn huid begon er meteen beter uit te zien, ik zag en proefde meer, de melodieën op mijn saxofoon werden langer en klonken beter, ik voelde mijn lijf weer stromen.

Als ik dit schrijf is het twintig jaar geleden dat ik ben gestopt (op mijn 23e) en ik ben nog steeds blij en trots dat ik het tijdig heb doorbroken. En dat gun ik iedereen!

P.S. Met terugwerkende kracht vind ik het moeilijk om bepaalde specifieke details of herinneringen op te halen over de tijd waarin ik zo verslaafd was. Sommige momenten weet ik nog, maar veel ook niet. Dat komt – denk ik – omdat ik mezelf (daarna) opnieuw het geprogrammeerd . Veel ‘leuke’ herinneringen aan het roken zijn daardoor vervaagd. Daar kan ik prima mee leven : )