Veel theaterbezoekers vinden They dance alone een van de hoogtepunten van onze voorstelling ‘Lo sings Sting‘. Hier is het verhaal van het liedje. Kippevel gegarandeerd.
In 1976 komen de militairen aan de macht in Argentinië. Wie zich verzet tegen de junta wordt niet berecht, maar opgepakt. Mensen worden gemarteld. Baby’s worden ontvoerd. Onder het regime van Videla ‘verdwijnen’ er uiteindelijk 30.000 mensen – vooral jonge politieke tegenstanders.
Nadat de 52-jarige vrouw Azucena Villaflor haar zoon Néstor en zijn vriendin Raquel verliest, klopt ze aan bij de autoriteiten over de raadeslachtige verdwijningen. ‘Stelletje dwazen!’, is het enige antwoord dat ze krijgt.
Dwaze moeders
Samen met andere moeders organiseert Villaflor elke donderdagmiddag demonstraties op de Plaza de Mayo, een groot plein in Buenos Aires. Het verloopt vreedzaam; meer dan wandelen kunnen ze niet. Als symbool dragen de vrouwen witte luiers als hoofddoek. ‘Dwaze moeders’ wordt hun geuzennaam.
Als Villaflor in december 1977 een lijst met foto’s ophangt van honderden desaparecidos, verdwijnt ook zij. Opgepakt, gemarteld, vermoord.
Dwaze moeders, Plaza de Mayo, Buenos Aires, Argentinië | Foto: Matias Jacobi on Unsplash
Media
Intussen heeft de Argentijnse bevolking geen weet van de gruwelijke misstanden, omdat de junta de media alleen gebruiken voor hun eigen propaganda. Grootste voorbeeld van deze poppenkast is de opening van het WK voetbal in 1978, waarbij Videla ook nog beweert dat het hem om ‘vrede’ gaat.
Een cameraploeg van de VARA raakt op het plein in Buenos Aires in gesprek met de radeloze vrouwen die op zoek zijn naar hun verdwenen kinderen. De beelden gaan de hele wereld over. Andere Tijden maakte er een documentaire over.
Chili
In Chili speelt Pinochet sinds 1973 de baas. Ook daar worden in dezelfde periode de mensenrechten op grote schaal geschonden. Ook daar verdwijnen er duizenden mensen. Ook daar klagen de moeders.
Maar demonstreren mogen ze niet. In plaats daarvan verzamelen ze zich op een groot plein in Santiago. Op hun kleding hebben ze een foto gespeld van hun zoon, broer, neef, buurjongen, vader, vriend.
De Chileense dans la gueca groeit uit tot la gueca sola: dezelfde dans, maar dan zonder partner. Ze dansen alleen. Uit protest. In stilte. Want dansen is niet verboden.
(tekst gaat door onder de afbeelding)
Museum of Memory and Human Rights, CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Ze dansen alleen. Uit protest. In stilte. Want dansen is niet verboden.
Hoop
In 1986 doet popzanger Sting – net los van The Police – een aantal optredens voor Amnesty International, dat dan 40 jaar bestaat. Samen met U2, Bryan Adams en Peter Gabriel treedt hij zes keer op in Amerika onder de naam ‘A Conspiracy of Hope’.
Tijdens deze tournee brengt de mensenrechtenorganisatie de artiesten en politieke gevangenen met elkaar in contact. Sting gaat in gesprek met een van de slachtoffers uit Chili, en is onder de indruk.
‘Ik kan altijd zeggen wat ik wil’, zegt Sting, ‘maar als deze mensen het doen, komen ze in de gevangenis.’
Sting
Het resultaat is het liedje They Dance Alone (Spaanse versie: El Gueca Solo), van het album Nothing like the Sun (1987). Aan het nummer werken klinkende namen mee: Eric Clapton, Fareed Haque, Mark Knopfler, Branford Marsalis en Rubén Blades.
They’re dancing with the dead
They dance with the invisible ones
Their anguish is unsaid
They’re dancing with their fathers
They’re dancing with their sons
They’re dancing with their husbands
They dance alone
De Chileense radio boycot het liedje meteen. Maar de rest van de wereld weet genoeg. Dat maakt They Dance Alone tot de ultieme protestsong.
Live
Op 13 oktober 1990, slechts een paar maanden nadat Pinochet is afgezet, zingt Sting het nummer live in Chili – in het Spaans – voor een uitzinnige menigte. Halverwege het nummer komen de vrouwen het podium op. ‘Waarschijnlijk een van de meest intense concerten die ik ooit heb gegeven’, zegt Sting hierover.
Als je hier geen kippevel van krijgt, weet ik het ook niet meer.
