Music Box zorgde ervoor dat mijn kennismaking met Marvin Gaye zich in omgekeerde volgorde afspeelde: in een Levi’s tv-reclame uit 1986 hoorde ik voor het eerst het nummer I Heard It Through The Grapevine.
Die reclame speelt in de jaren vijftig. Midden in een wasserette kleedt een mooie man zich uit, terwijl hij wordt gadegeslagen door een paar bewonderende vrouwen. Hij gooit al zijn kleding in de machine, op één kledingstuk na.
De stem op de achtergrond is echter niet van Marvin Gaye. Voor deze commercial – en waarschijnlijk om budgettaire redenen – hadden muziekproducers Karl Jenkins en Mike Ratledge het nummer nagemaakt. Leadzanger was Tony Jackson, een achtergrondzanger uit de band van Paul Young.
Met een hele serie commercials hielp Levi’s in de jaren tachtig niet alleen de populariteit van het eigen jeansmerk opnieuw in het zadel, maar ook de carrières van Ben E King, Sam Cooke, The Temptations, Percy Sledge en Marvin Gaye. Voor mij een kennismaking met een hele rits aan prachtige oude soulmuziek. Maar nu eerst over Marvin Gaye.
Motown
Grapevine betekent vrij vertaald ‘in de wandelgangen’. De tekst van I Heard It Through The Grapevine is pijnlijk en overzichtelijk tegelijk: lieverd, ik ben je kwijt en ik moest het óók nog van iemand anders horen.
De schurende zang in combinatie met het liedje: wat een sound. Hoe kwam dit nummer tot stand?
Bij Motown Records was Norman Whitfield als huiscomponist en producer verantwoordelijk voor de kwaliteitscontrole van de platenmaatschappij. Hij hield zich bezig met de vraag: welke liedjes zijn goed genoeg om op te nemen?
Whitfield schreef zelf ook liedjes, meestal samen met zanger en tekstschrijver Barrett Strong. Zij bedachten I Heard It Through The Grapevine. Welke Motown-artiest zou het nummer gaan uitbrengen?
De versie van Gladys Knight en haar Pips zag als eerste het levenslicht. Haar snelle, dampende dansversie kwam in september 1967 meteen bovenin de hitlijsten terecht en was gelijk de best verkochte single van Motown.
Marvin Gaye in topvorm
Intussen waren ze ook bezig met een versie van Marvin Gaye, maar de release liet op zich wachten. Whitfield en Gaye kregen ruzie, ze waren het niet eens over de toonsoort. Motown-baas Berry Gordy moest er zelfs aan te pas komen om de boel te sussen.
De begeleidingspartij werd ingespeeld door The Funk Brothers, zoals de fantastische min of meer anonieme groep sessiemusici wordt genoemd die op tientallen Motown-platen de artiesten begeleidden.
Trombonist Paul Riser, een van de bandleden, had zich intussen ontwikkeld tot een fabelachtig — maar nog steeds vrij onbekend — arrangeur. Voor de strijkers, slagwerkers en koperblazers van The Detroit Symphony Orchestra maakte hij een onvergetelijke orkestratie van I Heard It Through The Grapevine vol bijtende leegte en filmische suspense.
Let ook bijvoorbeeld op de snerpende Franse Hoorn in het intro, op de Wurlitzer-piano en op de fraaie samenklanken van het achtergrondkoor The Andantes.
Hier hoor je Marvin Gaye in topvorm, misschien wel in zijn beste jaren. Zijn loepzuivere, raspende stem gaat door merg en been. Zijn timing en frasering zijn zo sterk en ‘natural’. Wat een muzikant!
Hit
Veel later dan gepland en zonder al te veel tam-tam werd I Heard It Through The Grapevine uitgebracht als vierde track op het album In the Groove. Maar de radio-DJ’s draaiden het nummer meteen grijs – wie weet waarom – en toen kon Motown er niet omheen: dit moest ook een single worden.
Het werd uiteindelijk een nog veel grotere hit dan de versie van Gladys Knight. Vanaf de release in oktober 1968 stond de versie van Marvin Gaye zeven weken lang op nummer één.
En achttien jaar later, in 1986, kwam het nummer zelfs nóg een keer in de hitparade, dankzij de Levi’s commercial.
Of goede nummers altijd een hit moeten worden? En of hits altijd goede nummers zijn? Die discussie ga ik niet aan. Maar I Heard It Through The Grapevine is een briljante track van een briljante zanger.
